دارک وب و دیپ وب: تفاوت لایه‌های مخفی و تاریک اینترنت چیست؟

عده‌ی زیادی معتقدند «دیپ‌وب» آخرین ایستگاه حریم خصوصی اینترنت در این عصر تهاجمی است؛ درحالی‌که عده‌ای دیگر هم آن را شیطانی‌ترین نقطه‌ی اینترنت می‌دانند. در این مقاله، سعی کرده‌ایم با اشاره به دنیای دیپ‌وب و دارک‌وب، حقایق از شایعات جدا شوند و چهره‌ی واقعی این بخش جنجالی وب نشان داده شود.

دیپ‌وب چیست؟

دیپ‌وب به هر وب‌سایتی اطلاق می‌شود که دسترسی به آن ازطریق موتورهای جست‌وجوی متداول مانند گوگل یا یاهو امکان‌پذیر نباشد. دلیل این مسئله هم نبود ایندکس‌گذاری محتوای دیپ‌وب در موتورهای جست‌وجو است. براساس تعریف متداول‌تر، دیپ‌وب سطح بالاتر یا عمیق‌ترین سطح اینترنت است که زیر اینترنت سطح قرار گرفته است.

ایند‌کس‌گذاری وب

ایندکس‌گذاری یا شاخص‌گذاری در موتور جست‌وجوی گوگل و سیستم ایندکس‌گذاری پایدار آن به بهترین شکل تعریف می‌شود. روش‌های ایندکس‌گذاری گوگل به‌شدت به فرایندی موسوم به کراولینگ (Crawling) یا خزش یا اسپایدرینگ وابسته هستند. در این فرایند، عنکبوت (اسپایدر) مجازی در میان مجموعه‌ای از صفحات وب‌سایت می‌خزد که دسترسی به این صفحات ازطریق کلیک روی لینک‌های مرتبط انجام شده است.

سپس، اسکن سریعی اجرا می‌شود و بدین‌ترتیب محتوای صفحات به قالب ارسال‌شدنی برای سِرورهای ایندکس گوگل تبدیل می‌شوند. در سِرورهای ایندکس، داده‌ها سازمان‌دهی می‌شوند و وارد مجموعه‌‌ای از الگوریتم‌های موتور جست‌وجو می‌شوند. اگر وب‌سایتی را موتور جست‌وجو ایندکس‌گذاری نکند، دسترسی به آن فقط به روش مستقیم و ازطریق URL یا لینک یا تایپ آدرس دقیق وب در مرورگر وب امکان‌پذیر است.

چه افرادی از دیپ‌وب سود می‌برند؟

افراد زیادی از قابلیت‌های دیپ‌وب برای برقراری ارتباط بدون نام استفاده می‌کنند. فهرست زیر ذی‌نفعان دیپ‌وب در گذشته و حال را نشان می‌دهد:

• روزنامه‌نگاران و افشاگران
• معترضان سیاسی و گروه‌های مدافع ضدسانسور

 کارمندان سابق ارتش و دولت و کارمندان سازمانی بارهاوبارها درباره‌ی اختلال و خرابی‌های گسترده و اغلب بدون نام گزارش می‌دهند. این افراد همراه‌‌با خبرنگاران اطلاعات طبقه‌بندی‌شده و محرمانه را با رسانه‌ها مبادله می‌کنند تا بدین‌ترتیب بتوانند از فسادها پرده بردارند.

مقاله‌های مرتبط:

• دنیل هاستینگ، بزرگ‌ترین میزبان دارک‌وب هک شد
• کارهایی که هرگز نباید در دارک‌وب انجام دهید

معترضان سیاسی و گروه‌های مدافع ضدسانسور

بی‌نام‌بودن یکی از اولویت‌های برجسته‌ی این گروه است. این گروه از دارک‌وب به‌عنوان واسطه‌ای برای ارتباط محرمانه و امن استفاده می‌کنند.

درون دیپ‌وب چه می‌گذرد؟

دنیای مخفی دیپ‌وب مجموعه‌ای غنی از داده‌ها و امکاناتی مانند امکانات زیر را شامل می‌شود:

• وب‌سایت‌های داخلی شرکت‌ها و انجمن‌ها و سازمان‌های تجاری بزرگ
• سیستم‌های اینترانت مدرسه‌ها و دانشکده‌ها و دانشگاه‌ها
• دسترسی به پایگاه‌ داده‌های آنلاین
• وب‌سایت‌های رمزدار که صرفا به اعضای خود دسترسی می‌دهند
• صفحات مخفی پی‌وال (نوعی روش دسترسی محدود به محتوا ازطریق اشتراک پولی)
• صفحات با دسترسی زمانی محدود مانند وب‌سایت‌های آزمون آنلاین
• دسترسی به پی‌وال‌ها برای محتوای دیجیتال مسدود‌شده
• حساب شخصی افراد در شبکه‌های اجتماعی، ایمیل، بانک‌داری و موارد دیگر

چرا وب‌سایت‌ها از دیپ‌وب استفاده می‌کنند؟

تمام کاربردهای دیپ‌وب در یک ویژگی مشترک هستند: «اطلاعات برای مخاطب عمومی نیست». بعضی مالکان محتوا برای خارج‌کردن اطلاعات خود از دسترس مخاطب عمومی و اطمینان از نمایش‌داده‌نشدن محتوا در مرورگرهای وب، هزینه‌‌های زیادی متقبل می‌شوند.

البته، دیپ‌وب همیشه غیرقانونی نیست و فعالیت‌های متعددی در آن انجام می‌شوند که تعارضی با قانون ندارند. فعالیت‌های متداول دیپ‌وب عبارت‌اند از:

• شبکه‌های اجتماعی، بلاگینگ، چت متنی و ویدئویی
• بازهای ماجراجویانه و مسابقه‌ای بین‌المللی ازجمله شطرنج و تخته‌ نرد
• گروه‌های مرتبط با پایان دنیا یا گروه‌های نجات
• کلوب‌های کتاب و هواداران و بازی‌های ویدئویی
• پاسخ‌های مخفی (Hidden Answers) (نسخه‌ی محبوب دیپ‌وب از Yahoo Answers)
• رکوردها و مجوزهای عمومی و فهرست‌های سیستمی کتابخانه‌ای
• ارتباط ازطریق رمزنگاری برای تضمین امنیت و حریم خصوصی
• رقابت‌های خوانندگی و کارا اوکه (سرگرمی تعاملی یا بازی ویدئویی ژاپنی است که در آن، خوانندگان آماتور با قطعه‌‌ای موسیقی ضبط‌شده خوانندگی می‌کنند)
• گروه‌های نظریه‌پردازی توطئه
• دوره‌ها و کلاس‌های مهارت فناوری و کامپیوتر

دارک‌وب چیست؟

با وجود اصطلاحاتی مانند دارک‌نت یا دارک‌اینترنت، از نام متداول دارک‌وب برای تعریف عمیق‌ترین بخش اینترنت استفاده می‌شود. برای دسترسی به دارک‌وب تا اندازه‌ای آشنایی با مفاهیم پیشرفته‌ی اینترنت و مراحل مختلف آن و حفظ حریم خصوصی لازم است.

روش دسترسی به دارک‌وب

بازدیدکنندگان دارک‌وب برای حفظ حریم خصوصی و پنهان‌کردن هویت خود، از نرم‌افزارهای ویژه مانند Tor استفاده می‌کنند. در حالت عادی، وقتی کاربر اینترنت از هر نوع وب‌سایت موجود در شبکه‌ی جهانی وب بازدید می‌کند، ازطریق آدرس پروتکل اینترنتی یا آدرس IP منحصر‌به‌فردی ردیابی می‌شود. باوجوداین، فرایند جست‌وجو در دارک‌وب کاملا متفاوت است و از نرم‌افزارهای ویژه‌ی ماسکینگ برای بی‌نام‌کردن کامپیوترهای شخصی و درعین‌حال مخفی‌سازی هویت، موقعیت مکانی، آدرس IP و دیگر اطلاعات خصوصی استفاده می‌شود.

چه کسانی از دارک‌وب استفاده می‌کنند؟

تعداد کمی از کاربران اینترنتی به دارک‌وب دسترسی دارند. کاربران دارک‌وب تنها ۳ درصد از میلیاردها کاربری را تشکیل می‌دهند که روزانه به اینترنت دسترسی دارند.